Czym był marksizm?

To, co dziś przeoczone, marginalne, a mimo wszystko żywotne, jest tematem powracającym w pracach brytyjskiego artysty Phila Collinsa. Spoglądając z ukosa na kulturę popularną, Collins sprawia, że jego prace, choć zawsze lekkie i uwodzące oprawą muzyczną, zawierają w sobie elementy krytyki społecznej.

Film marxism today jest wynikiem pobytu artysty w Berlinie podczas 20. rocznicy upadku Muru Berlińskiego. Wydarzenie to zainspirowało go do przyjrzenia się losom ludzi, którzy w czasach NRD byli wykładowcami marksizmu-leninizmu. Collins przeprowadził wywiady z czterdziestoma osobami, spośród których nagrał dziesięcioro. Film poświęcony jest zaledwie trzem postaciom, a to z tego względu, że Collinsowi nie zależało na odczytaniach analitycznych, tylko biograficznych: chciał pokazać, jak ci nauczyciele rozumieją wydarzenia lat przełomu oraz własne losy.

Mamy do czynienia ze swoistą wizualną archeologią – sięganiem wstecz, by lepiej zrozumieć świat, w którym dziś żyjemy, i móc wyobrazić sobie alternatywę. Pokazując rzeczywistość tej (czy „tamtej”, jak często wolimy myśleć) strony żelaznej kurtyny jako nie tylko przepojoną ideologią, lecz także ideami, film Collinsa obnaża kłopoty, jakie mamy ze współczesnością. Uwypukla to, co sam nazywa „opróżnieniem pola społecznego”, a więc usunięcie ze sfery „międzyludzkiego” wszelkiej myśli o wspólnocie. W sposób niezwykle bolesny przypomnieliśmy sobie o tym w kontekście wielkiego kryzysu uchodźczego (notabene pierwszy film Collinsa How To Make A Refugee pokazuje kosowskie obozy uchodźców w czasie konfliktu w 1999 roku).

O artyście:

PHIL COLLINS (1970) – Brytyjczyk, znany z zainteresowania muzyką popularną i kulturą młodzieżową – właśnie z owego pola, zacierając granice między tym, co prywatne i tym, co publiczne, wyprowadza ważkie zagadnienia społeczne oraz polityczne poruszane w swej twórczości. Nominowany do prestiżowej nagrody Turnera. Uczestnik „Manifesta 3” i zdobywca wielu nagród w dziedzinie sztuk wizualnych. Jego prace były pokazywane na wystawach indywidualnych w wielu istotnych instytucjach wystawienniczych, w tym British Film Institute (Londyn), Tramway (Glasgow), Wexner Center for the Arts (Columbus), Dallas Museum of Art, National Gallery of Canada (Ottawa), San Francisco Museum of Modern Art, Tate Britain (Londyn), a także na wystawach zbiorowych, m.in. w Museum of Modern Art, i New Museum w Nowym Jorku, MoMA PS1 (Long Island), Museum of Contemporary Art (Chicago) i Van Abbemuseum (Eindhoven).

O prowadzącej:

MAGDA SZCZEŚNIAK (1985) – badaczka kultury wizualnej, zwłaszcza tej doby transformacji ustrojowej w Polsce. W kwietniu 2015 roku w Instytucie Kultury Polskiej UW obroniła doktorat zatytułowany „Wizualne konstruowanie tożsamości w polskiej przestrzeni publicznej po 1989 roku”. Publikowała m.in. w „Dialogu”, „Kontekstach”, „Krytyce Politycznej”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Współczesnej”, „Tekstach Drugich” i na Dwutygodnik.com. Stypendystka Fundacji Fulbrighta (2010/2011, University of Rochester, Graduate Program in Visual and Cultural Studies) oraz Narodowego Centrum Nauki (grant Preludium w latach 2013–2015). Autorka książki Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji (Warszawa 2016).

Harmonogram pokazów i wykładów:

7 marca 2017
Peryferie instrumentalnego rozumu: archiwa destrukcji Indian Ziemi Ognistej
Mario Pfeifer, Approximation in the digital age to a humanity condemned to disappear (2014)
Rozmowa z artystą: Krzysztof Pijarski

21 marca 2017
Reedukacja jako permanentna rewolucja
Lutz Dammbeck, Overgames (2016)
Rozmowa z artystą: Krzysztof Pijarski

4 kwietnia 2017
Powidoki niemieckiej jesieni: japońska Zjednoczona Armia Czerwona w Bangladeszu
Naeem Mohaiemen, The Young Man Was, cz. I: United Red Army (2011)
Wprowadzenie: Joanna Ostrowska

25 kwietnia 2017
The Man Who Fell to Earth: Odbudowując „Warszawę” Dawida Bowiego na ruinach dnia dzisiejszego
Daniel Malone, The Visitor (wykład performatywny w ramach projektu w procesie The Whole World Builds Your Nation)

9 maja 2017
Logika dubla: Hitchcock i żelazna kurtyna
Johan Grimonprez, Double Take [Dubel] (2009)
Wprowadzenie: Kuba Mikurda

23 maja 2017
Czym był marksizm?
Phil Collins, marxism today (prologue) (2010)
Wprowadzenie: Magda Szcześniak

Informacje główne
23.05.2017 (wtorek), godz. 18
Informacje dodatkowe
Phil Collins, „marxism today (prologue)” (2010, kolor, 35’25”, film w języku niemieckim z napisami w języku angielskim)
Wprowadzenie: Magda Szcześniak
Wydarzenie w ramach projektu „Trauma & Revival”
Organizator projektu: Palais des Beaux-Arts (BOZAR)
Partnerzy: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki (Kraków), Zentrum für Kunst und Medientechnologie (Karlsruhe), Cittadellarte-Fondazione Pistoletto (Biella), Uniwersytet Jyväskylä, kim? Contemporary Art Centre (Ryga)
Partnerzy zrzeszeni: Muzeum Puszkina (Moskwa), Galeria Trietiakowska (Moskwa), Galeria ROSIZO (Moskwa), Austriackie Forum Kultury / Ambasada Austrii w Moskwie
Przy wsparciu Programu „Kreatywna Europa” Unii Europejskiej
Współpraca: Widok. Fundacja Kultury Wizualnej
Kurator: Krzysztof Pijarski
Miejsce: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Wstęp bezpłatny