Detournement i sztuka. Pokaz filmu i seminarium z Benedictem Seymourem

Przechwytywanie (détournement) i sztuka w epoce ich cyfrowo-społecznej (nie)reprodukowalności. Pokaz filmu i seminarium z Benedictem Seymourem.

Zapraszamy na kolejne spotkanie kółka samokształceniowego, realizowane w ramach projektu „po kapitalizmie”. Tym razem kółko odbędzie się w formie dwudniowego seminarium w języku angielskim prowadzonego przez Benedicta Seymoura.

23.05. 2015 (sobota), godz. 18–20.30 / Pokaz
Pokaz filmu autorstwa Benedicta Seymoura „La Ré” (90 min, 2015) połączony z wykładem i dyskusją.

24.05. 2015 (niedziela), godz. 11–15.15 (przerwa 12.45–13.45) / Seminarium
W trakcie seminarium będziemy oglądać filmy i rozmawiać na temat tekstów.

Uwaga: prosimy o zgłoszenie chęci uczestnictwa w części II na adres e-mailowy: pokapitalizmie@gmail.com. Uczestnikom udostępnimy teksty na seminarium w postaci plików PDF.

Tematem obu spotkań będzie genealogia i potencjał techniki przechwytywania (détournement) dla sztuki krytycznej, w szczególności wideo. Według jego twórców détournement to działanie, w ramach którego fragmenty zdegenerowanego i uprzedmiotowionego materiału kulturowego, którymi zarzuca nas kapitalizm, zostają oderwane od ich pierwotnego kontekstu i celu (czyli propagandy na rzecz świata ersatzowego życia i akumulacji kapitału) i uwolnione, aby stać się ludyczno-subwersywnymi i krytycznymi burleskami wszystkiego, co istnieje. Przechwytywanie to kulturowa krytyka coraz bardziej obecnej w kulturze formy towaru oraz sposób na obrócenie języka kapitału przeciw niemu samemu. Przejmuje ono modernistyczne techniki bricolage i radykalizuje je w zgodzie z rewolucyjną i skupiającą się na społeczeństwie konsumpcyjnym negatywnością oraz pragnieniami.

W epoce, w której kluczowe ruchy i gesty détournement zostały zautomatyzowane, algorytmy robią to, co powinni robić artyści, a artyści zostali zredukowani do roli uzupełnień algorytmów i fikcyjnego kapitału, dominacja towaru nad całością społecznej egzystencji osiągnęła hiperboliczne proporcje. Dodatkowo techniki rozrywania i łamania, fragmentaryzacji i rekombinacji na tysiące sposobów stały się formułami współczesnej kapitalistycznej samoreprodukcji.

W obliczu niszczenia społecznej reprodukcji przez państwo i kapitał – jak odróżnić kulturową i artystyczną negację od restrukturyzacji i ograniczania konsumpcji i reprodukcji dyktowanych przez zorientowany na skromność (austerity) kapitalizm? Jeśli „dialektyka może rozbijać cegły”, co może zrobić dialektyka, gdy dostarczone cegły są już częściowo porozbijane, a z każdym nowym i już walącym się budynkiem pojawia się nowy blok alienacji (co krytykowane było przez Deborda i Międzynarodówkę Sytuacjonistyczną)?

W ramach pierwszego spotkania obejrzymy film Benedicta Seymoura „La Ré”, który jest (non)reprodukcją filmu „La Jetée” Chrisa Markera z 1962 roku. Jego celem jest radykalna rekonfiguracja polityki i kultury po roku 2008 poprzez recykling i transformację kluczowego dzieła science fiction. Film składa się wyłącznie z animowanych gifów i memów.

W ramach seminarium obejrzymy film Benedicta Seymoura i Matthew Noel-Toda „Can Dialectics Break Gravity?” (45 min, 2014). Ponadto odbędzie się dyskusja nad tekstami.

Lektury podstawowe:
Guy Debord, „A User’s Guide to Détournement”: www.bopsecrets.org/SI/detourn.htm
Fredric Jameson, „Culture and Finance Capital”, w: „The Cultural Turn: Selected Writings on the Postmodern 1983–1998”, Verso 1998.

Lektury uzupełniające:
Scenariusz i notatki do filmu Guya Deborda „In girum imus nocte et consumimur igni”: www.bopsecrets.org/SI/debord.films/ingirum.htm
DOIN’ IT TO DEATH: wywiad ze Stewartem Home przeprowadzony przez Rodriga Nunesa (fragment o détournement i bricolage): www.stewarthomesociety.org/interviews/nunes.htm
Melanie Gilligan, „Notes on Art, Finance and the Un-Productive Forces”: www.transmissiongallery.org/files/Publication/GI_2008.pdf (s. 15–30)
Teksty autorstwa Benedicta Seymoura: „Creativity’s Rainbow” (2009): www.metamute.org/editorial/articles/creativitys-rainbow, „Notes on non-reproduction and art” (2014).

Benedict Seymour – twórca tekstów i filmów, muzyk i artysta. Zajmuje się sposobami ukazywania przez kino narzuconego przez kapitał kryzysu reprodukcji społecznej. Napisał i wyreżyserował filmy na temat rewitalizacji i gentryfikacji (kirschner-panos.info/index.php?/other/-the-london-particular). Tworzył muzykę w ramach grup Antifamily i Petit Mal (petitmal.bandcamp.com). Współredagował magazyn „Mute” (www.metamute.org). Obecnie wykłada na Wydziale Sztuk Pięknych, Goldsmiths, University of London.

O kółku samokształceniowym:
„Potrzeba dyskusji i jej istotna funkcja rodzi się bowiem nie z pragnienia czy żądzy przeforsowania własnego stanowiska w jakiejkolwiek sprawie (choć prawdą jest, że wiele dyskusji z tego to powodu bywa wytaczanych), lecz z ograniczoności i ułomności sił twórczych, a w szczególności poznawczych, poszczególnego człowieka”.
Roman Ingarden, „O dyskusji owocnej słów kilka”, 1961

Kółko samokształceniowe jest nieformalną strukturą edukacyjną działającą od 2012 roku w Bunkrze Sztuki w ramach projektu „po kapitalizmie” kuratorowanego przez Anetę Rostkowską. Obecnie w ramach spotkań kółka dyskutowane są teksty autorów oferujących nowe spojrzenie na działalność artystyczną, w szczególności perspektywy sytuujące sztukę współczesną w kontekście społeczno-ekonomicznym.

O projekcie „po kapitalizmie”:
Projekt „po kapitalizmie” realizowany jest w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie od marca 2012 roku. Jego celem jest refleksja nad możliwością stworzenia systemu gospodarczego alternatywnego względem obecnie istniejącego. We wcześniejszej edycji projekt składał się z czterech ściśle związanych z sobą modułów – miasto, teoria, sztuka i życie codzienne. Moduł teoretyczny obejmował kółko samokształceniowe, w ramach którego wygłaszano referaty na tematy związane z projektem oraz dyskutowano o książce „Rzecz-pospolita” (Michael Hardt, Antonio Negri) przy wsparciu znawców tej problematyki (m.in. Ewy Majewskiej i Jana Sowy). Z inicjatywy Uniwersytetu Jagiellońskiego kółko gościło ponadto debatę z udziałem Roberta Esposita i Tadeusza Sławka. W ramach projektu 7–8 grudnia 2012 roku odbyła się konferencja „po kapitalizmie. od egoizmu do wspólnoty”. Wygłoszono 31 referatów, gościnie wystąpił (poprzez Skype’a) dr Krzysztof Nawratek (część referatów z konferencji opublikowano w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna”: ww.praktykateoretyczna.pl/numery/pt-392013). Ponadto odbyła się projekcja filmu Isabelle Fremeaux, Johna Jordana i Kyprosa Kyprianou „Paths Through Utopia” oraz koncert Krakowskiego Chóru Rewolucyjnego. Konferencję zakończyło przygotowane przez Romana Dziadkiewicza i przyjaciół całonocne wydarzenie performatywne „orgia na koniec świata (jaki znamy)”. Projekt „po kapitalizmie” wpisał się w eksperymentalne działania Bunkra Sztuki tworzone w duchu nowego instytucjonalizm w odpowiedzi na współczesną sytuację społeczno-ekonomiczną, m.in. projekt „Wymiary utopii” czy aktywistyczne wystawy Łukasza Surowca i Cecylii Malik. W 2013 roku Bunkier Sztuki wraz z Towarzystwem na Rzecz Ochrony Przyrody wydał książkę „Cecylia Malik. Rezerwat Miasto” na temat związków sztuki, aktywizmu i ekologii.

Partnerzy:
DoxoTronica (www.facebook.com/StowarzyszenieDOXOTRONICA)
Nowy Obywatel (www.nowyobywatel.pl)
Nowe Peryferie (nowe-peryferie.pl)
Platypus Affiliated Society (www.platypus1917.org)
Praktyka Teoretyczna (www.praktykateoretyczna.pl)
Instytut Sztuk Audiowizualnych UJ (www.film.uj.edu.pl)
Koło Naukowe Tekstów Kultury UJ, Katedra Antropologii i Badań Kulturowych UJ (www.antropologia.polonistyka.uj.edu.pl/kolo-naukowe-tekstow-kultury2)
Sekcja Krytyki Marksowskiej Koła Naukowego Studentów Filozofii UJ (www.facebook.com/sekcja.marksowska?fref=ts)
Informacje główne
23–24.05.2015 (sobota i niedziela)
Informacje dodatkowe
Kółko samokształceniowe „po kapitalizmie”
Kuratorka: Aneta Rostkowska
Miejsce: Sala Audiowizualna
Wstęp: bezpłatny
W ramach zadania „Środowiska sztuki. Kształcenie kadr kultury”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.