Powidoki niemieckiej jesieni: japońska Zjednoczona Armia Czerwona w Bangladeszu

United Red Army jest filmem – można by powiedzieć – antywizualnym: przez większość czasu trzyma widza w ciemności, konfrontując go jedynie z transkrypcją negocjacji między wieżą kontrolną lotniska w Dhace a porywaczami lotu 472 linii Japan Airlines, którzy zmusili samolot do lądowania na terenie rozrywanego wewnętrznymi konfliktami Bangladeszu. Niestety, po pierwszych latach niepodległości jako świeckie, socjalistyczne państwo, Bangladesz właśnie pogrąża się w trwający 15 lat mroczny okres rządów sprawowanych przez wojskowych i permanentnego stanu wyjątkowego. „Rozumiem, że macie pewne trudności wewnętrzne”. Takie słowa wypowiada w rozmowie z marszałkiem sił powietrznych Mahmoudem Dankesu – negocjator japońskiej Frakcji Czerwonej Armii, gdy dociera do niego, że Bangladesz nie jest stabilną „republiką islamską”. Tak zakładali porywacze, którzy przyłączywszy się do sprawy palestyńskiej, planowali wspierać ideę globalnego panarabizmu.

Antywizualność filmu jest także odpowiedzią na fakt, że nie zachował się praktycznie żaden wizualny zapis wydarzenia, o którym traktuje film. Okazuje się, że kolejne rządy w obawie przed utratą władzy systematycznie niszczyły archiwa pozostawiane przez poprzedników, tym samym wprowadzając swoistą amnezję w doświadczenie historyczne młodego państwa.

United Red Army powstał w odpowiedzi na dostrzegany przez Mohaiemena i postępujący nie tylko w Bangladeszu, ale globalnie zmierzch ruchów lewicowych. Dlatego artysta postanowił cofnąć się do lat 60. i 70. ubiegłego wieku, kiedy to część międzynarodowych ruchów lewicowych miała jeszcze nadzieję na rewolucję. I choć wiemy, jak ta historia się skończyła, opowieść Mohaiemena o lewicowej solidarności jest, mimo wszystko, opowieścią o nadziei.

O artyście:

NAEEM MOHAIEMEN (1969) – historyk pochodzenia bengalskiego, urodzony w Wielkiej Brytanii. Wykorzystuje medium eseju, fotografii, filmu i instalacji, by zbadać postkolonialną kondycję Bangladeszu, a także szerzej – historie międzynarodowego ruchu lewicowego i wewnętrzne sprzeczności nacjonalizmów. Doktorant Wydziału Antropologii Columbia University. Od 2006 roku pracował nad The Young Man Was – historią ultralewicy lat 70. XX wieku; każdą część projektu zrealizował, posługując się innym medium. Wśród jego esejów znajdziemy: Live true life or die trying ([w:] Visual Culture Reader, red. N. Mirzoeff, London–Oxford 2012), Asterix and the big fight: On Musee Guimet Affair ([w:] Playing by the Rules: Alternative Thinking/ Alternative Spaces, red. S. Rand, Nowy Jork 2010), Fear of the Muslim Planet: Islamic roots of Hip-Hop ([w:] „Sound Unbound” 2008, red. P.D. Miller) i These guys are artists and who gives a shit (L. Fusi, N. Mohaiemen, Palazzo delle Papesse, Centro d’arte contemporanea, System Error: Was is a Force that Gives Us Meaning, Mediolan 2007).

O prowadzącej:

JOANNA OSTROWSKA (1983) – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii (Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego), absolwentka Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedry Judaistyki UJ i Gender Studies na Uniwersytecie Warszawskim, studiowała również produkcję filmową i telewizyjną na Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Stypendystka Sokratesa-Erasmusa na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, członkini Krytyki Politycznej i Restartu. Współautorka książek: Auschwitz i Holocaust. Dylematy i wyzwania polskiej edukacji, Kino Polskie 1989–2009. Historia krytyczna, Kobiety wobec Holocaustu. Historia znacznie później opowiedziana. Wykładała w Katedrze Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, na Gender Studies Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, ponadto w Pracowni Pytań Granicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na Studiach polsko-żydowskich przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i na Żydowskim Uniwersytecie Otwartym. Redaktorka merytoryczna i autorka posłowia do książki Heinza Hegera Mężczyźni z różowym trójkątem.

Harmonogram pokazów i wykładów:

7 marca 2017
Peryferie instrumentalnego rozumu: archiwa destrukcji Indian Ziemi Ognistej
Mario Pfeifer, Approximation in the digital age to a humanity condemned to disappear (2014)
Rozmowa z artystą: Krzysztof Pijarski

21 marca 2017
Reedukacja jako permanentna rewolucja
Lutz Dammbeck, Overgames (2016)
Rozmowa z artystą: Krzysztof Pijarski

4 kwietnia 2017
Powidoki niemieckiej jesieni: japońska Zjednoczona Armia Czerwona w Bangladeszu
Naeem Mohaiemen, The Young Man Was, cz. I: United Red Army (2011)
Wprowadzenie: Joanna Ostrowska

25 kwietnia 2017
The Man Who Fell to Earth: Odbudowując „Warszawę” Dawida Bowiego na ruinach dnia dzisiejszego
Daniel Malone, The Visitor (wykład performatywny w ramach projektu w procesie The Whole World Builds Your Nation)

9 maja 2017
Logika dubla: Hitchcock i żelazna kurtyna
Johan Grimonprez, Double Take [Dubel] (2009)
Wprowadzenie: Kuba Mikurda

23 maja 2017
Czym był marksizm?
Phil Collins, marxism today (prologue) (2010)
Wprowadzenie: Magda Szcześniak

Informacje główne
4.04.2017 (wtorek), godz. 18
Informacje dodatkowe
Naeem Mohaiemen, „The Young Man Was, cz. I: United Red Army” (2011)
Wprowadzenie: Joanna Ostrowska
Wydarzenie w ramach projektu „Trauma & Revival”
Organizator projektu: Palais des Beaux-Arts (BOZAR)
Partnerzy: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki (Kraków), Zentrum für Kunst und Medientechnologie (Karlsruhe), Cittadellarte-Fondazione Pistoletto (Biella), Uniwersytet Jyväskylä, kim? Contemporary Art Centre (Ryga)
Partnerzy zrzeszeni: Muzeum Puszkina (Moskwa), Galeria Trietiakowska (Moskwa), Galeria ROSIZO (Moskwa), Austriackie Forum Kultury / Ambasada Austrii w Moskwie
Przy wsparciu Programu „Kreatywna Europa” Unii Europejskiej
Współpraca: Widok. Fundacja Kultury Wizualnej
Kurator: Krzysztof Pijarski
Miejsce: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Wstęp bezpłatny