Proteusz i radykalna wyobrażeniowość

Gościem kółka „po kapitalizmie” będzie litewski filozof Kristupas Sabolius. Jego książka „Proteusz i radykalna wyobrażeniowość” została niedawno przełożona na język polski i wydana przez Galerię Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki oraz Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie.

Serdecznie zapraszamy do wspólnej lektury fragmentu książki (o godz. 17) oraz na wykład autora (o godz. 19). W trakcie obu spotkań przeanalizujemy zaproponowaną przez Saboliusa koncepcję wyobraźni.

Odwołując się do takich autorów, jak Quentin Meillassoux, Jacques Derrida, Henri Bergson, Immanuel Kant, Pietro Montani, Gilles Deleuze, Jean-Jacques Wunenburger czy Jacques Rancière oraz przy użyciu takich koncepcji, jak wirtualność, możliwość i montaż filozof uznaje wyobraźnię za kluczową pod względem epistemologicznym, a nawet ontologicznym. Wyobrażeniowość  to według niego emancypacyjna forma nie-wiedzy, która – jako pozbawiona jasno określonych celów – dokonuje dezintegracji i reintegracji używanych przez nas schematów rozumienia rzeczywistości. W filozofii autora wyobraźnia ujawnia swoją dynamiczną, Proteuszową siłę, stając się siedliskiem bytów i impulsów aktywnie wkraczających w naszą rzeczywistość i modyfikujących ją.

Fragment książki:

„W tradycji ludowej Bliskiego Wschodu funkcjonuje wiele legend, których bohaterem jest mułła Nasreddin. Jedna z nich opowiada o ojcu, który rozkazał pół swojego dobytku oddać najstarszemu synowi, jedną trzecią – średniemu, a jedną dziewiątą – najmłodszemu. Kiedy ojciec umarł, synowie nie wiedzieli, jak spełnić jego wolę. Cały spadek stanowiło bowiem siedemnaście wielbłądów, a tyle nie dzieliło się na całe części – jednego wielbłąda musieliby więc rozkroić. Poproszony  o pomoc Nasreddin zaproponował, że doda do wielbłądów jednego ze swoich, tak żeby było ich osiemnaście. Wtedy najstarszemu synowi, który miał dostać połowę, przypadłoby dziewięć, średniemu jedna trzecia, czyli sześć, najmłodszemu zaś jedna dziewiąta, a zatem dwa wielbłądy. Po zsumowaniu wychodzi siedemnaście wielbłądów. Zostaje jeden – właśnie ten, którego dołożył Nasreddin i który potem zostanie mu zwrócony. Nasreddin wykonuje więc dwa działania, które wzajemnie się znoszą – mułła dodaje i odejmuje tyle samo. Spadek po ojcu nie zmienia się co do ilości, a jednak zachodzi pewna zasadnicza zmiana – jeden wielbłąd pozostaje cały i zdrowy, a sprawiedliwość obywa się bez ofiar. To, co nie istnieje, rozstrzyga kwestię istnienia. (…) Opowieść ta pokazuje nam, jak nieunikniony w kontekście rzeczywistości jest wirtualnie uzyskany naddatek i niedobór, a zarazem – jak ważny jest związek wprowadzonej w czyn prawdy łączącej postrzeganie i wyobrażanie. Najważniejsze jest tu „wydarzenie się osiemnastego wielbłąda” – jego performatywne wdarcie się w sferę rzeczywistości, przynoszące pewną logikę zmiany”.

O autorze:

Kristupas Sabolius – profesor filozofii na Uniwersytecie Wileńskim. W swojej pracy badawczej traktuje wyobraźnię jako punkt zbiegu takich dziedzin jak filozofia, psychoanaliza, sztuka, kino, teatr czy neuronauki. Autor publikacji „Wściekły sen. Wyobraźnia i fenomenologia” (2012), w której wskazał na pełne sprzeczności ujęcia funkcji wyobraźni w filozofii Zachodu. Refleksję nad wyobraźnią kontynuował w książce „Wyobrażeniowość”, tym razem w kontekście związków wyobraźni z technologią, wirtualnością i kinem. Wraz z Tomasem Ramanuskasem opublikował książkę „Człowiek, który wiedział wszystko” – zbiór 98 prawdziwych historii ukazujących naturę twórczości. Jest ponadto współautorem scenariusza filmu „The Gambler” prezentowanego na festiwalach filmowych na całym świecie.

O projekcie:
Projekt „po kapitalizmie” realizowany jest w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie od marca 2012 roku. Jego celem jest refleksja nad możliwością stworzenia systemu gospodarczego alternatywnego względem obecnie istniejącego. We wcześniejszej edycji projekt składał się z czterech ściśle związanych z sobą modułów – miasto, teoria, sztuka i życie codzienne. Moduł teoretyczny obejmował kółko samokształceniowe, w ramach którego wygłaszano referaty na tematy związane z projektem oraz dyskutowano o książce „Rzecz-pospolita” (Michael Hardt, Antonio Negri) przy wsparciu znawców tej problematyki (m.in. Ewy Majewskiej i Jana Sowy). Z inicjatywy Uniwersytetu Jagiellońskiego kółko gościło ponadto debatę z udziałem Roberta Esposita i Tadeusza Sławka.

Partnerzy:
DoxoTronica
Nowy Obywatel
Nowe Peryferie
Platypus Affiliated Society
Praktyka Teoretyczna
Instytut Sztuk Audiowizualnych UJ
Koło Naukowe Tekstów Kultury UJ, Katedra Antropologii i Badań Kulturowych UJ
Sekcja Krytyki Marksowskiej Koła Naukowego Studentów Filozofii UJ

Uwaga! Osoby, które chciałyby wziąć udział w kółku, uprzejmie prosimy o zgłoszenia e-mailowe na adres: pokapitalizmie@gmail.com.
Uczestnikom udostępniamy folder na dysku Google ze wszystkimi tekstami dyskutowanymi na spotkaniach kółka.