The Trouble with Value | Onomatopee

22.04.2018 – 27.07.2018

Po zamknięciu pierwszego rozdziału w krakowskiej Galerii Bunkier Sztuki, The Trouble with Value prezentuje drugą odsłonę w galerii Onomatopee. Kuratorami są Kris Dittel (Onomatopee) oraz Krzysztof Siatka (Bunkier Sztuki). Wernisaż odbędzie się w Onomatopee w Eindhoven w sobotę 21 kwietnia w godz. 18.00–23.00 z udziałem następujących artystek i artystów: Anki Benery i Arnolda Estefána, Rachel Carey, gerlach en koop, Fokus Grupy, Karoliny Grzywnowicz, Monique Hendriksen, Gerta Jana Kockena współpracującego z Arnoudem Hollemanem, Kornela Janczy, Adriana Paciego, Feliksa Szyszko oraz Timma Ulrichsa.

Wystawa omawia zawiłą historię nadawania wartości symbolicznej i ekonomicznej dziełom sztuki jako efektom pracy twórcy, a równocześnie próbuje zagłębić się we współczesne idee dotyczące wartościowania oraz kształtujące je systemy.

Każde dzieło sztuki podlega licznym ocenom odbiorców profesjonalnych i amatorów. Aktorami spektaklu osądów są kuratorzy, krytycy, historycy sztuki, filozofowie, marszandzi oraz oczywiście publiczność obojga płci. W sieć ocen uwikłane są również instytucje i maszyneria rynku sztuki.

Nawet jeśli pominiemy wycenę pieniężną dzieł oraz ich nieuregulowany rynek, kryteria oceny ich jakości wciąż pozostają niejasne. Mimo tego współczesny świat sztuki jest nieodmiennie skoncentrowany na „wartości” prac, chce rozpoznania tych, które są „nowe” i „oryginalne”, „relewantne”, „nieoczywiste” lub „radykalne”. Czy istnieje więc możliwość jednoznacznego określenia, co sprawia, że dzieło sztuki staje się „wyjątkowe” bądź „aktualne”, ma cechy charakterystyczne dla swoich czasów, ale równocześnie jest powszechnie zrozumiałe?

Trudno wyodrębnić czynniki znacząco wpływające na ocenę dzieła. Zwykle dużo łatwiej spojrzeć w przeszłość i z perspektywy czasu – nawet kosztem uproszczeń – rozważać wartość i „jakość” tworów artystycznych, wspierając się różnymi stanowiskami czy koncepcjami. Tak oto kanon sztuki dotarł do punktu, w którym mimo nieustannych redefinicji i dekonstrukcji, tempo jego zmian jest w najlepszym przypadku opieszałe. Ale czy nie jest tak, że lubimy melodie, które już znamy?

Od narodzin awangardy sztuka wybiera postawy eksperymentalne i postępowe, zrywa z tradycją i wprowadza nowe idee, nieraz niedoceniane i nierozumiane w czasach ich powstawania. Zdaniem wielu krytyków społeczne zaangażowanie wczesnej awangardy wygasało, pozostawiając z elitarnego projektu tylko gonitwę za „nowym i radykalnym”. Inni uważają sztukę współczesną jedynie za nietypowe aktywa – zneutralizowany towar, który broni się przed instytucjonalną krytyką i przed zaangażowaniem się w polityczno-gospodarcze tematy naszych czasów.

Obecnie wydaje się, że na wartość dzieła wpływ mają przede wszystkim metody marketingowe – zasady tworzenia marki czy kreowania wizerunku. Podobne zachowania wykazuje prężnie rozwijający się współczesny rynek sztuki: działa bez przejrzystych reguł, pozwala na fetyszyzowanie towaru. Czy sztuka jest zdolna (i czy powinna) uciec od fetyszyzmu towarowego opartego na pozornej autonomii dzieła sztuki i jego aury? Jak możemy opracować odmienne, niezależne strategie waloryzowania sztuki?

W jaki sposób można przeciwstawić się współczesnemu marazmowi, włączając się w działania konfrontujące nas z wymagającymi ujęciami zagadnienia wartościowania? The Trouble with Value ma na celu umiejscowienie i wyodrębnienie praktyk artystycznych oraz instytucjonalnych, które pokazują potencjał reprezentowania rozmaitych koncepcji wartości, którymi dysponuje sztuka. Projekt zmierza do zlokalizowania działań, które nie mieszczą się w strategii stapiania się z tłem i przestrzegania reguł.

Śledzenie źródeł wartości dzieła, wartości przez nie tworzonych oraz systemów wartości, którym ono podlega to zadanie żmudne, a może nawet naiwne. Wszelkie metody, teorie i ideologie ponoszą klęskę. Nie sposób znaleźć dla nich wspólnego mianownika, choć można w obrębie praktyk współczesnych artystek i artystów wyróżnić kilka godnych uwagi orientacji w myśleniu o trudnym procesie wartościowania dzieł.

Jedną z nich jest podkreślanie roli języka w budowaniu narracji i dostarczaniu dopełniającej dzieło sfery niematerialnej. Inną może być analiza różnych sposobów podnoszenia i obniżania wartości prac, ich rozpowszechniania przez artystów, infrastruktury sztuki, jak również roli instytucji w cyrkulacji i prezentacji dzieł. Warto zastanowić się także nad obrazoburstwem jako modusem wartościowania czy nad kanonem sztuki w zglobalizowanym świecie. Zdecydowanie chcemy również zwrócić uwagę na temat samej pracy artystycznej oraz sposobów jej wyceniania zarówno wewnątrz instytucji jak i poza nimi.

Wystawa stanowi drugi rozdział wspólnego projektu Bunkra Sztuki oraz Onomatopee. Część trzecia, publikacja książkowa, została zaplanowana na koniec roku 2018.

W organizacji projektu wsparcia udzielili: The Mondriaan Fund, władze miejskie Eindhoven, prowincja Brabancja Północna oraz Rumuński Instytut Kultury w Brukseli. Dodatkowo projekt otrzymał pomoc ze strony eksperymentalnych regulacji w zakresie sprawiedliwego wynagradzania artystów od The Mondriaan Fund.
Informacje główne
Wernisaż: 21.04.2018, godz. 18
Informacje dodatkowe
Czas trwania: 22.04.2018–27.07.2018
Artyści: Anca Benera i Arnold Estefán, Rachel Carey, gerlach en koop, Fokus Grupa, Karolina Grzywnowicz, Monique Hendriksen, Gert Jan Kocken we współpracy z Arnoudem Hollemanem, Kornel Janczy, Adrian Paci, Feliks Szyszko oraz Timm Ulrichs
Kuratorzy: Kris Dittel, Krzysztof Siatka
Miejsce: Onomatopee (Eindhoven)