Bohdan Butenko ǀ Książkę robi się jak sweter

25.10.2013 – 10.11.2013

Zorganizowana w ramach Festiwalu Conrada wystawa w Bunkrze Sztuki, inicjująca działalność Małego Instytutu Polskiej Ilustracji, stanowi próbę nowego spojrzenia na twórczość Bohdana Butenki, jednego z najbardziej znanych i nagradzanych na świecie polskich grafików, reprezentanta tzw. Polskiej Szkoły Ilustracji. Butenko, obok twórców takich jak m.in. Daniel Mróz, Janusz Stanny, Jan Marcin Szancer, Franciszka Themerson czy Józef Wilkoń, zyskał w pełni zasłużony status klasyka gatunku, a jego projekty graficzne edukują estetycznie już trzecie pokolenie czytelników, wpływając również na poszukiwania artystyczne młodej generacji ilustratorów.

Przygotowywana ekspozycja koncentruje się na fenomenie „architektury” książek Bohdana Butenki – niezwykle świadomego twórcy, który podniósł technikę poligraficzną do rangi sztuki. Butenko projektuje każdy tom, poczynając od okładki, a kończąc na detalach takich jak stopka redakcyjna – porównując proces projektowy do tkania swetra, mówi z właściwym sobie poczuciem humoru: „Trzeba dziergać tak, żeby się nie pruło”. Dzięki zmysłowi estetycznemu i dbałości o szczegóły, książki opracowane przez Bohdana Butenkę stają się obiektami artystycznymi, w których wszystkie zastosowane elementy – introligatorskie, typograficzne, rysunkowe, fotograficzne – współtworzą wielopoziomową narrację plastyczną.

O niepowtarzalności stylu Butenki stanowi nie tylko mistrzowski dobór ilustracji czy kroju pisma, ale także rzadka u ilustratorów tego okresu umiejętność znajdowania takich rozwiązań poligraficznych, które wygrywały z siermiężnością możliwości drukarskich epoki PRL-u.

Ilustracje pochodzą z: O książce. Mała encyklopedia dla nastolatków, Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987

Program towarzyszący wystawie:

ARCHITEKTURA KSIĄŻKI
25.10.2013 (piątek), godz. 18

Dyskusja z udziałem:

Bohdana Butenki, Ewy Grudy (dyrektorki Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie), dr Anity Wincencjusz-Patyny (historyczki sztuki specjalizującej się w historii i teorii ilustracji) i Jakuba Woynarowskiego (rysownika, designera, niezależnego kuratora). Spotkanie poprowadzi Sebastian Frąckiewicz (redaktor naczelny lubimyczytać.pl, krytyk komiksowy „Polityki”).

BUTENKO PINXIT

26.10.2013 (sobota), godz. 11

Warsztaty Małego Klubu Bunkra Sztuki poprowadzą Bohdan Butenko i Ewa Gruda.
więcej>>

Bohdan Butenko (ur. 1931) ukończył Akademię Sztuk Plastycznych w Warszawie. Tuż po dyplomie w 1955 roku rozpoczął pracę w wydawnictwie Nasza Księgarnia jako redaktor artystyczny. Tutaj w roku 1956 ukazały się jego pierwsze książki: Pan Maluśkiewicz i wieloryb Juliana Tuwima oraz 35 maja Ericha Kästnera. Od tego czasu pojawiło się na polskim rynku około 250 książek z sygnaturą Butenko pinxit. Wiele z nich zostało wydanych również poza Polską. Jest twórcą dobrze znanych komiksowych postaci – Gapiszona i Kwapiszona własnego autorstwa oraz Gucia i Cezara. Zilustrował i opracował graficznie książki popularnych autorów: Jana Brzechwy, Juliana Tuwima, Joanny Kulmowej, Joanny Papuzińskiej, Adama Bahdaja, Wandy Chotomskiej, Wiktora Woroszylskiego, Edmunda Niziurskiego, Kornela Makuszyńskiego, Ericha Kästnera, Edwarda Leara i innych. Nie tylko książka dziecięca absorbuje jego twórczą uwagę. Opracowywał graficznie prozę Gustawa Morcinka, Bohumila Hrabala, Hanny Krall, poezje Adama Asnyka, Tadeusza Kubiaka i wiele innych publikacji adresowanych do dorosłych. Butenko zajmuje się również plakatem, typografią w książkach popularnonaukowych, scenografią teatralną i telewizyjną, tworzy layouty do magazynów i projekty do filmów animowanych, a także książki autorskie, stanowiące obrazowo-słowną jedność.

W Polsce jego opracowania zdobywały wielokrotnie tytuł Najpiękniejszej Książki Roku, przyznawany przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, oraz tytuł Książki Roku, przyznawany przez Polską Sekcję IBBY. Są nagradzane przez jurorów wielu konkursów. Na tworzoną od 2009 roku Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie zostały wpisane: PKP czyli Poczet Królów Polskich Grzegorza Wasowskiego oraz Gucio i Cezar – komiks z tekstem Krystyny Boglar.

Wybrane nagrody zagraniczne

IBA (Lipsk) – nagroda za książki Dong, co ma świecący nos E. Leara (w roku 1965), Krople na start L. Górskiego (1971) oraz Pali się! J. Brzechwy (1977), Premio Europeo (Padwa) za książkę Całe życie Marianny, czyli historia Francji J. Duché (w roku 1976), IMGE (Istambuł) za książkę Wyczyny niezrównanego hodży Nasreddina I. Shaha (2003). Na listę Białych Kruków – White Ravens 2010 Internationale Jugendbibliothek (Monachium) zostało wpisane wznowienie książki Pan Maluśkiewicz i wieloryb J. Tuwima.

Mały Instytut Polskiej Ilustracji to niezależna inicjatywa artystyczno-badawcza, której celem jest systematyzowanie i upowszechnianie bogatego dorobku tzw. Polskiej Szkoły Ilustracji, analiza jej recepcji w kraju i za granicą oraz prezentacja dokonań związanych z nią twórców na tle zjawisk szeroko pojętej kultury wizualnej.

Choć polska ilustracja w okresie swojego rozkwitu w latach 50., 60. i 70. XX wieku stanowiła ewenement na skalę światową, jak dotąd nie została szerzej opisana i nie doczekała się należnej jej pozycji w badaniach rodzimych historyków sztuki. Tymczasem w realizacjach polskich ilustratorów odbijały się jak w zwierciadle wszystkie najważniejsze tendencje sztuki nowoczesnej, a funkcjonujące w szerokim obiegu książki opracowywane były przez znakomitych artystów, takich jak m.in. Bohdan Butenko, Jan Młodożeniec, Daniel Mróz, Janusz Stanny, Jan Marcin Szancer, Franciszka Themerson, Józef Wilkoń i wielu innych. Nie bez znaczenia pozostaje również walor edukacyjny ilustracji dziecięcej, która – kształtując od najmłodszych lat gust czytelników – stopniowo przyczyniła się do zatarcia umownej granicy między obszarem sztuki „czystej” i użytkowej.

Obecnie, po okresie zastoju w latach 80. i 90., polscy ilustratorzy znowu odnoszą sukcesy, podejmując wątki rozwijane przez poprzednie generacje twórców. Jednym z ważniejszych celów Instytutu jest analiza relacji pomiędzy tradycyjną i nową szkołą polskiej ilustracji oraz ponowne otwarcie zamkniętego już rozdziału historii i wpisanie dokonań klasyków w żywą tkankę kulturalnego obiegu.

Wystawa realizowana w ramach Festiwalu Conrada

Organizatorzy: Galeria Bunkier Sztuki, Mały Instytut Polskiej Ilustracji

Partnerzy: Krakowskie Biuro Festiwalowe, Miasto Kraków, Kraków Miastem Literatury
Współpraca: Hotel Pollera, Miasto Sztuki, Muzeum Książki Dziecięcej, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie


Informacje główne
Otwarcie: 24.10.2013 (czwartek), godz. 19:30
Informacje dodatkowe
25.10–10.11.2013
Wystawa otwarta CODZIENNIE w godzinach od 10 do 20
W dniu 1.11.2013 Galeria będzie nieczynna
Kuratorzy: Anna Bargiel, Jakub Woynarowski
Współpraca, aranżacja wystawy: Mateusz Okoński