Pozornie naiwny tytuł – Wyższe dobro, zapisany przy nazwisku artysty kojarzonego przede wszystkim z niezwykłymi neologizmami (siataniści, tszłowiek) spod sztandaru grupy Twożywo, nie bez kozery staje się prowokacją. Podświadomie bowiem czujemy, że to nie może być tak proste jak się wydaje, że to podpuszczanie nas, wodzenie za nos. Szukamy więc dalej, nie poprzestając na tym, co na powierzchni. Czym jest owo „wyższe dobro” w kontekście idei projektu Wymiary utopii? Czym może być w kontekście projektu czy.sciec.pl autorstwa Mariusza Libla, który w jego ramach kieruje się zasadą uwypuklania naszej ludzkiej nieporadności w kontekście „absolutu”?
Mariusz Libel to twórca związany przede wszystkim ze sztuką ulicy, z anektowaniem pozbawionych sacrum miejsc znajdujących się daleko od sztuki i od widza cieszącego się sporymi kwalifikacjami i znawstem. To twórca, dla którego ważny jest bezpośredni kontakt z miejscem i lokalną społecznością, bezpośrednia reakcja na to, co wydaje się stanowić istotę funkcjonowania grup społecznych. Zatem reakcja na to, co według artysty jest błędne, konieczne do ponownego rozpatrzenia i podjęcia refleksji nad problematycznością pewnych zachowań (m.in. konsumpcyjnych, dewocyjnych, patriarchalnych). W takim rozumieniu „wyższe dobro” może pełnić rolę pomostu niezbędnego do nawiązania relacji pomiędzy felerną rzeczywistością a projektami artysty w formie murali i komunikatów słownych, które kierują nas w określone rejony niepokoju i wstydu społecznego.
„Wyższe dobro” to przede wszystkim zasada działania projektów utopijnych. Ktoś wymyśla ideę, której celem jest konsekwentne i jednorodne usystematyzowanie życia w celu jego poprawy. Plany miast, systemów społecznych, pomysły na rozwiązania architektoniczne, osady religijne – wszystko to opierało się na założeniu, że człowiek jest z natury dobry, a jego idée fixe jest czynienie dobra względem innych. Działamy więc w imieniu wyższego dobra, w imieniu dobra zbiorowości, ku chwale Ojczyzny. Spójrzmy z tej perspektywy na propozycję Libla. Trzy różnorodne przestrzenie parteru Galerii zostały wyraźnie podzielone na osobne sektory, w których odbywa się negocjacja znaczeń – to, co na nieszczęście jest, to, co mogłoby powstać w wyniku walki o uznanie definicji oraz to, co jest utopijne (czyt. z zasady niemożliwe do zrealizowania). Przechodzenie i nachodzenie na siebie sprzecznych społecznych dyskursów da w konsekwencji ciekawy obraz nieustannej walki o słuszność i nadrzędność definicji ważnych dla konkretnych grup. Jednak oprócz powierzchownej, ideologicznej walki o słowa, nie dostajemy nic w zamian, nie jesteśmy już bowiem w stanie pomyśleć o utopiach jak o planie do zrealizowania, bo wiemy, że to nigdy nie zakończy się sukcesem, szkoda na to czasu, miejsca i energii. Tak jest skonstruowany nasz system społeczny, wykluczający wszelką myśl emancypacyjną czy pragnienia wywołania rewolucji. I tak „razem zemrą zera”.
Mariusz Libel (ur. 1978). Reprezentant urban artu. Współzałożyciel Twożywa (1998–2011) – grupy złożonej z chłopaków okrzykniętych „moralistami ery konsumpcji”, atakującej miejską przestrzeń wyrazistymi i rozpoznawalnymi komunikatami wizualnymi w formie wlepek, szablonów, billboardów, wielkopowierzchniowych murali oraz plakatów. Współpracowali z wydawnictwami przy projektach druków (m.in. „Krytyka Polityczna”), tworzyli ilustracje prasowe („Gazeta Wyborcza”) oraz projekty netartowe. Obecnie Libel działa w pojedynkę, tworząc projekty z pogranicza poezji konceptualnej, ilustracji, murali, plakatów i akcji społecznych, realizując takie prace jak Morowe Panny (2012, dla Muzeum Powstania Warszawskiego), Ziemial (2011). Współtwórca projektu czy.sciec.pl, w którym funkcjonuje pod pseudonimem surdabs.
W ramach projektu Wymiary utopii
Maciej Kurak i Mariusz Libel | Wymiary utopii
„(…) trzeba być l’enfant terrible, robić tak zwane utopijne projekty, żeby już dzisiaj budziły i budowały świadomość społeczną, po to, żeby jutro były rzeczywistością”.
Oskar Hansen w rozmowie z Czesławem Bieleckim, Pragmatyzm utopii, [w:] „Architektura”, nr 3/4 (1977), Warszawa
Czy Joseph Beuys jest ostatnim artystą, który dopuszcza myślenie utopijne w sztuce, a Oskar Hansen ostatnim architektem nowej rzeczywistości społecznej? Co się stało z rewolucyjnym podejściem do rzeczywistej zmiany status quo? Wymiary utopii to nasz pomysł na zdiagnozowanie źródeł niechęci do emancypacyjnego myślenia oraz prób odnalezienia współczesnej figury l’enfant terrible, które mogłyby wyzwolić w nas potrzebę zmiany.
Ten trzyletni projekt (2012–2014) jest przeglądem wystaw, działań i wydarzeń, które w swoim założeniu mają badać potencjał rewolucyjny i dekonstrukcyjny współczesnych artystów wizualnych. To próba odnalezienia powodów porażki nowoczesnych utopii oraz analiza źródeł niechęci współczesnych społeczeństw do poruszania się na grząskim gruncie nietrwałych teorii i myśli politycznych.
[
Informacje główne
Otwarcie: 14.07.2013 (niedziela), godz. 18
Informacje dodatkowe
16.07–08.09.2013
Kuratorka: Lidia Krawczyk
Kuratorka działań kontekstualnych: Karolina Vyšata
Muzyka: Kuba Orłowski
W ramach projektu Wymiary utopii
