Księga zmian to antologia o charakterze źródłowym dotycząca projektów realizowanych w ostatnich latach w Galerii Bunkier Sztuki i poruszająca m.in. problematykę zacierania autorstwa, porzucania pola sztuki przez artystów oraz dematerializacji obiektu sztuki.
Niniejszą publikacją inaugurujemy serię wydawniczą „Pawilon Wystawowy”, którą chcemy poświęcić muzeom artystów, modelom wystaw, strategiom i praktykom kuratorsko-wystawienniczym, teorii i praktyce budowania narracji w przestrzeni ekspozycji oraz prawom własności intelektualnej.
„Niniejsza Księga zmian to księga przypadków: praktyk artystycznych, strategii wystawienniczo-kuratorskich, interwencji, instrukcji, partytur, gestów – historycznych i współczesnych, dla których sednem było owo bezkompromisowe „wprost”. Autorzy poszczególnych przypadków, nierzadko agresywnie krytykując uwikłania społeczno-polityczne sztuki, poszukiwali jej granic, zbliżali się do ich krawędzi. Inni ostentacyjnie i konsekwentnie opuszczali pole sztuki na zawsze bądź na dłuższą chwilę. W 1975 roku Bas Jan Ader wyruszył w ramach projektu In Search of the Miraculous w samotną podróż przez Atlantyk, po czym zniknął bezpowrotnie. Dwa lata wcześniej Chris Burden wyprawił się kajakiem przez Zatokę Meksykańską, gdzie spędził w całkowitej samotności jedenaście dni. W 1918 roku w tej samej zatoce prawdopodobnie utonął Arthur Cravan, starając się dostać na pokładzie żaglówki na drugą stronę akwenu, a dalej do Buenos Aires.
Te i inne artystyczne legendy tkane wokół strategii i motywacji przerwania, dramatycznego pożegnania się ze sztuką, odmowy, oporu czy kontestacji udziału w mechanizmach produkcji artystycznej stały się przedmiotem instytucjonalnego i krytycznego warsztatu. Zarówno eseje: Anny Dezeuze, Alexandra Kocha, Svena Lüttickena, Krzysztofa Siatki, jak i subiektywny atlas wystaw Lidii Krawczyk mierzą się z tematami eksponowania postaw oraz gestów tragicznie wyczerpanej wizji sztuki i roli artysty. Wszystkie te teksty pytają o sposoby ujmowania w dyskursywne i instytucjonalne ramy sceptycyzmu tych, którzy utracili wiarę w społeczną i polityczną możliwość oddziaływania sztuki, o ich perspektywy czytania rzeczywistości, o historyczne tła i modele tożsamości artystycznej. Obok wspomnianych już „przypadków” zwracamy uwagę na artystów krakowskiej neoawangardy – Macieja Jerzmanowskiego, Wincentego Duniko-Dunikowskiego, Janusza Kaczorowskiego – którzy w innym niż dzisiejszy porządku geopolitycznym tworzyli własne pozainstytucjonalne utopie. Napięciu pomiędzy instytucją sztuki a instytucją artysty przyglądają się Anna Bargiel i Iga Gańczarczyk – autorki projektu Potlacz. Konfrontując się z historycznym Modelem dla społeczeństwa jakościowego, sytuacji stworzonej w 1968 roku przez Palle Nielsena w sztokholmskim Moderna Museet, piszą scenariusz działania współczesnego społeczeństwa, notę o jego wartościach, aspiracjach i gorzkich porażkach.
Księga to subiektywny wybór, ale pokazuje wiele rozmaitych zmian: nie pomija dżdżownicy, pająka i plwociny, raczej oddaje sprawiedliwość temu, co bezforemne i heterologiczne”.
Magdalena Ziółkowska
(fragment wstępu)
Informacje dodatkowe:
autorzy tekstów: Anna Bargiel, Anna Dezeuze, Iga Gańczarczyk, Janusz Kaczorowski, Alexander Koch, Lidia Krawczyk, Sol LeWitt, Sven Lütticken, Palle Nielsen, Rafani, Krzysztof Siatka, Magdalena Ziółkowska
redakcja merytoryczna: Anna Bargiel, Lidia Krawczyk, Krzysztof Siatka, Magdalena Ziółkowska
redakcja i koordynacja wydawnicza: Anna Hadała-Żołnik
korekta: Adam Ladziński
tłumaczenie: Błażej Bauer, Karolina Kolenda, Mariusz Surosz
projekt graficzny i skład: Agata Biskup
ISBN: 978-83-62224-63-0
wydawca: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Kraków 2018
nakład: 700
stron: 456
oprawa: miękka ze skrzydełkiem
