Cracoviana. Wirtualna wystawa prac wideo z Kolekcji Bunkra Sztuki

Na najnowszej wystawie Kolekcji Bunkra Sztuki w ramach Wirtualnej Nocy Muzeów prezentujemy filmy wideo tematycznie związane z Krakowem. Wystawa obejmuje prace polskich i zagranicznych artystów.

Narracja prowadzi przez miasto, pokazując jego rozległą panoramę: społeczeństwo, architekturę, naturę, historię, estetykę. Ekspozycja stanowi alternatywną formę spaceru po mieście śladami miejsc, zdarzeń i osób, które stały się inspiracją dla artystów.

Łukasz Skąpski bada opinie mieszkańców powojennych krakowskich osiedli na temat życia w lokalnej społeczności. Krzysztof Wodiczko oddaje głos osobom, które doświadczyły różnego rodzaju traum, i konfrontuje zgromadzoną na płycie Rynku publiczność z bolesnymi historiami. Leopold Kessler eksperymentuje w przestrzeni publicznej Nowej Huty i obserwuje turystów okiem ukrytej kamery. Kolektyw Rafani spaceruje po centrum miasta i wykonuje banalne czynności stanowiące ukrytą część performansu. Z kolei krakowskie peryferia subtelnie eksploruje Cecylia Malik, przepływając łódką sześć rzek, by pokazać piękno natury, ale i jej dramatyczne zanieczyszczenie będące wynikiem działań człowieka. Olof Olsson, zainspirowany znajdującym się w katedrze wawelskiej dzwonem Zygmunt, snuje opowieść o krakowskim zabytku. Karolina Kowalska tworzy kolaż ze scen ekranizacji dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego. Duet Young-Hae Chang Heavy Industries poematem wizualnym w niekonwencjonalny sposób upamiętnia miasto.

Wystawa ukazuje Kraków jako miejsce o rozmaitym krajobrazie i potencjale, a nie tylko wielki ośrodek turystyczny. Prace odnoszą się do miasta widzianego z perspektywy mieszkańców, ale i przybywających do niego artystów spoza kraju, dla których Kraków staje się strefą twórczego eksperymentu.

Na zdjęciu kadr z filmu Łukasza Skąpskiego Przewodnik po Krakowie, cz. 1, 2005

_____________________________________________

Łukasz Skąpski, Przewodnik po Krakowie, cz. 1–3, 2005–2006, wideo, 7’51”, 6’10”, 3’48”

Prace są efektem dwuletniego projektu realizowanego przez artystę na terenie krakowskich osiedli. Mieszkańcy powojennych blokowisk zwięźle wypowiadają się na temat warunków życia w lokalnej społeczności. Krakowianie konstruują przeważnie pozytywny obraz okolicy i deklarują, że na osiedlu żyje się dobrze. Wypowiedzi przeplatają się z widokami bloków, punktów usługowych i terenów zielonych zza okna jadącego samochodu. Filmy stanowią wgląd w mniej popularną część tkanki miejskiej Krakowa, niebędącą atrakcją turystyczną. Przyjęta przez artystę perspektywa socjologiczna pozwoliła wykazać relację między człowiekiem a otoczeniem, w którym żyje.

Łukasz Skąpski, Volvo, 2007, wideo, 7’35”

Pozostawiony na osiedlowym parkingu samochód marki Volvo jest poddawany stopniowej destrukcji przez przypadkowych przechodniów. Wydaje się, że uszkodzony pojazd prowokuje kolejne osoby do coraz śmielszych chuligańskich czynów. Artysta z charakterystycznym dla siebie dystansem nawiązuje do atmosfery życia na blokowisku. Incydenty z naruszeniem prawa bywają niestety częstym elementem osiedlowego klimatu.

Łukasz Skąpski (1958) – twórca instalacji, obiektów, filmów wideo, fotografii, performansów. Jeden ze współzałożycieli (obok Oskara Dawickiego, Igora Krenza, Wojciecha Niedzielki) Supergrupy Azorro działającej w latach 2001–2010. Twórczość grupy opierała się na ironicznym komentowaniu mechanizmów działających w świecie sztuki. Na lata 90. przypadają fascynacja artysty optyką, badanie fenomenu światła i konstruowanie nietypowych urządzeń optycznych. Filmy wideo Łukasza Skąpskiego poruszają głównie wątki społeczno-polityczne.

_____________________________________________

Krzysztof Wodiczko, Wieża Ratuszowa, Kraków 1996, 1996, wideo, 11’53”

Dokumentacja wideo z projekcji publicznej zrealizowanej na elewacji Wieży Ratuszowej na krakowskim Rynku. Artysta oddaje głos osobom, które doświadczyły różnego rodzaju krzywd. Ukrywane latami fakty o narkomanii, alkoholizmie, przemocy w rodzinie, braku tolerancji ze względu na orientację seksualną zostają ujawnione i opisane. Anonimowość osób pokrzywdzonych pozostaje respektowana, a gestykulacja rąk i symboliczne rekwizyty trzymane w dłoniach nadają opowiadanym historiom uniwersalny charakter.

Krzysztof Wodiczko (1943) – fotograf, twórca wideo, teoretyk sztuki, autor kilkudziesięciu projekcji realizowanych w przestrzeni publicznej. Interesują go tematy społeczne, polityczne i etyczne. Jego zaangażowana społecznie twórczość, dopełniona refleksją teoretyczną, podejmuje sprawy aktualne. Artysta bada bolesne dla danej społeczności problemy takie jak bezdomność, migracja, uzależnienie, przemoc, przestępczość, wykluczenie.

_____________________________________________

Leopold Kessler, Życie na podsłuchu, Kraków (Nowa Huta), 2009, wideo, 8’29”

Agencja turystyczna „Crazy Guides” organizuje wycieczki po Nowej Hucie. Program obejmuje wizytę w barze mlecznym, przejazd trabantem oraz poczęstunek z ogórkami i wódką w typowym nowohuckim mieszkaniu z lat 50. Właśnie na wprost wejścia do takiego mieszkania artysta nielegalnie zainstalował kamerę nagrywającą wchodzących. Przez dwa tygodnie rejestrowano ludzi wchodzących w przeszłość. Dla działań Leopolda Kesslera w przestrzeni publicznej miasto zawsze jest polem eksperymentu.

Leopold Kessler (1976) – artysta wizualny, tworzy wideo, fotografie, instalacje. Autor akcji i niekiedy półlegalnych interwencji w przestrzeń publiczną. Wnika w topografię miast, subtelnie zaznaczając swoją obecność. Eksploruje granice między przestrzenią publiczną i prywatną. Mieszka i pracuje w Wiedniu.

_____________________________________________

Rafani, bez tytułu (On Invisible) [O niewidzialnym], 2015, performans z wideodokumentacją, 25′37″

Performans czeskiego kolektywu artystycznego Rafani rozgrywał się równocześnie w jednej z sal wystawienniczych Galerii Bunkier Sztuki oraz w okolicznej przestrzeni miejskiej. Film dokumentuje wydarzenia z perspektywy widzów zaproszonych do galerii. Tam Jan Paweł Kowalewicz, krakowski poeta i slamer, czyta tekst będący jednocześnie instrukcją dla performerów do wykonania prostych czynności. Pięcioro performerów spacerujących po centrum miasta jest w kontakcie telefonicznym z lektorem. W obecności przechodniów artyści wykonują łatwe, lecz absurdalne czynności: leżenie na ziemi lub kręcenie się dookoła własnej osi. Performans z jednej strony pokazuje świadomy odbiór sztuki przez zgromadzonych w galerii widzów, z drugiej natomiast – nieświadomy, uosobiony w spacerujących ulicami mieszkańcach i turystach. Dokumentacja performansu rejestrująca jedynie połowę wydarzenia pozostawia rzeczywisty przebieg akcji w sferze domysłu.

Rafani – kolektyw artystyczny powstały w 2000 roku w Pradze. Jego aktualny skład tworzą: Luděk Rathouský, David Kořínek, Jiří Franta i Ondřej Brody. Artyści są autorami wideo, performansów, artystycznych akcji i interwencji. Interesują ich sfery społeczna i polityczna. W przestrzeni publicznej zwykle występują w uniformach, a artystyczne formy ich działań przypominają manifestacje polityczne, demonstracje, wiece lub oficjalne przemówienia.

Zakup zrealizowany w ramach zadania Pamiętanie. Kolekcja Bunkra Sztuki 2015, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

_____________________________________________

Cecylia Malik, Piotr Pawlus, 6 rzek, 2012, wideo, 53′

Film przedstawia podróż artystki nurtami sześciu rzek przepływających przez Kraków. Szlak wiedzie przez Wisłę, Rudawę, Wilgę, Dłubnię, Prądnik i podziemną rzekę. Konwencja filmu jest zbliżona do dokumentu rejestrującego stan wód śródlądowych. Przewodnikiem Cecylii Malik był ornitolog, doktor Kazimierz Walasz, z którym artystka początkowo przepłynęła rzeki turystycznym pontonem. Dopiero później odbyła samotną podróż w amatorsko wykonanej łódce. Artystka odkrywa urokliwe zakątki, przepływając wąskimi strugami między bujną roślinnością lasów łęgowych. Sielankowy krajobraz znika, gdy podróżniczka z trudem przeprawia się przez zanieczyszczone wody. Praca wyłącza turystyczne centrum i pokazuje krajobraz peryferyjny, obcy nawet krakowianom. Film ukazuje środowisko wodne, w którym rzeki z jednej strony są żywiołami ekologicznymi miast, a z drugiej bywają traktowane przez ludzi jak śmietniki.

Cecylia Malik (1975) – malarka, performerka, kuratorka, edukatorka i aktywistka. Łączy praktykę artystyczną z akcjami ekologicznymi i aktywizmem społecznym. Artystka staje w obronie naturalnego oblicza przyrody, sprzeciwiając się masowej wycince drzew, a opowiadając się za utrzymaniem naturalnych biegów rzek czy nienaruszaniem ekosystemu Zakrzówka. Jej najbardziej znane projekty odnoszące się do ochrony środowiska to: 365 Drzew (2009–2010), Modraszek Kolektyw (2011), Warkocze Białki (2013), Matki Polki Na Wyrębie (od 2017), Siostry Rzeki (od 2017). Mieszka i pracuje w Krakowie.

Piotr Pawlus – operator filmowy, autor zdjęć do filmów dokumentalnych, krótkometrażowych i pełnometrażowych filmów fabularnych. Mieszka i pracuje w Krakowie.

Zakup zrealizowany w ramach zadania Podzielmy się kolekcją! Rozbudowa kolekcji Bunkra Sztuki, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

_____________________________________________

Olof Olsson, Is It Too Late Now? [Czy jest już za późno?], 2014, performans dokamerowy wraz z dokumentacją audiowizualną, 67′

Performans odwołuje się do historii i zabytków zlokalizowanych na Wawelu. Nawiązuje do zainicjowanego w 2012 roku projektu Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Wawelski – fikcyjnej instytucji sztuki współczesnej usytuowanej na Wzgórzu Wawelskim. Jej założycielami byli kuratorka Aneta Rostkowska oraz artysta i kurator Jakub Woynarowski. Artyści uczestniczący w projekcie tworzyli narracje i dokumentacje inspirowane elementami wawelskiego wzgórza.
Opowieść Olofa Olssona odnosi się do dzwonu Zygmunt znajdującego się w katedrze na Wawelu. Artysta analizuje strukturę materialną obiektu i ton uderzeniowy dzwonu oraz snuje refleksje na temat społecznego znaczenia zabytku. Odwołuje się między innymi do dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego oraz skomponowanej przez Stanisława Radwana muzyki do filmu Wesele w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Olof Olsson (1965) – początkowo zajmował się dziennikarstwem, fotografią dokumentalną i inżynierią chemiczną. Studiował lingwistykę, filozofię i teorię przekładu. Organizował wystawy w konwencji przestrzeni biurowych, w których symulował świadczenie rzeczywistych usług. Olof Olsson to przede wszystkim artysta konceptualny i twórca mówionych performansów w formie wykładów, przemów, stand-upów, talk-shows, sesji pytań i odpowiedzi. Mieszka i pracuje w Kopenhadze.

Zakup zrealizowany w ramach projektu Doświadczanie sztuki. Rozbudowa Kolekcji Bunkra Sztuki. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

_____________________________________________

Karolina Kowalska, Rave, 2008, wideo, 4’20”

Wideo jest kolażem wybranych scen z filmu Wesele Andrzeja Wajdy z 1972 roku. Wszystkie sceny zostały przyspieszone, a niektóre odtworzone od tyłu. Istotną częścią tej pracy jest podkład muzyczny, nadający zmontowanym scenom agresywną ekspresję. Artystka wykorzystała w tym celu Reverse Tunes Mixtape Bruna Tozziniego z 2008 roku.

Karolina Kowalska (1978) – fotografka, graficzka, autorka instalacji, wideo, animacji, projektów w przestrzeni publicznej. Artystka łączy często w swoich projektach sztuki wizualne, tekst i muzykę. Wykorzystuje fotografię, film, tworzy instalacje site-specific ze szczególnym uwzględnieniem efektów świetlnych. Mieszka i pracuje w Krakowie.

_____________________________________________

Young-Hae Chang Heavy Industries, bez tytułu (Aneta. Pomnik Krakowowi), 2015, aplikacja cyfrowa, 10′30″

Duet artystyczny Young-Hae Chang Heavy Industries w charakterystycznej dla siebie konwencji animacji z wykorzystaniem pisanego fontem Monaco czarnego tekstu na białym tle stworzył wizualny poemat nawiązujący do Krakowa. Początkowo artyści zaproszeni przez kuratorkę Anetę Rostkowską mieli stworzyć pomnik odmienny od istniejących krakowskich monumentów. Ostatecznie duet posłużył się alternatywną formą upamiętnienia miasta. W efekcie powstał wiersz oparty na grze skojarzeń, sekwencji słów i wyrażeń. Tekst dotyczy Krakowa, pomników, sposobów upamiętniania, sztuki i poezji. Artyści odwołują się również do internetu, cyfryzacji, postaci kuratorki i samych siebie. Migawkowa forma pracy sytuuje ją w kategorii sztuki internetu, choć przewrotna treść wskazuje na dystans artystów do wirtualnej rzeczywistości. Mimo dominacji minimalizmu w strukturze praca generuje silne bodźce wizualno-akustyczne. Pulsujące słowa, metaforyczne wyrażenia, rytmiczność, głos lektora w tle (w wersji anglojęzycznej dodatkowo muzyka) wciągają odbiorcę w świat, który wydaje się tylko symulacją rzeczywistości.

Young-Hae Chang Heavy Industries – artystyczny duet z Seulu, związany ze sztuką internetu i poezją konkretną, utworzony w 1999 roku przez Young-Hae Chang, koreańską artystkę i tłumaczkę, oraz Marca Voge’a – amerykańskiego poetę. Realizują animacje z wykorzystaniem tekstu w charakterystycznej czarno-białej typografii, zestawione z muzyką elektroniczną lub jazzową. Inspiracją dla Young-Hae Chang Heavy Industries jest twórczość francuskiego poety Stéphane’a Mallarmégo. Prace kolektywu oparte na tekstach kwestionują przyjęte konwencje podziału literatury i sztuk wizualnych.
Informacje główne
Bunkier w sieci
Informacje dodatkowe
Od 15 maja 2020 r.
Artyści: Leopold Kessler, Karolina Kowalska, Cecylia Malik, Piotr Pawlus, Olof Olsson, Rafani, Łukasz Skąpski, Krzysztof Wodiczko, Young-Hae Chang Heavy Industries