Pani Miller – bohaterka opowiadania „Szczegóły” angielskiego pisarza Chiny Miéville’a – cierpi na dość osobliwą przypadłość. Dręczą ją natrętne wizje. W liniach, pęknięciach i zagięciach otoczenia nieustannie dostrzega dziwne i przerażające istoty, które usiłują przejąć kontrolę nad naszym światem. Uwięziona w świecie szczegółów, „milionów malutkich upiornych krawędzi, milionów linii”, które uporczywie interpretuje w jeden i ten sam sposób, pani Miller nie opuszcza swego mieszkania. Świat poza nim jest dla niej nie do zniesienia, stając się wielkim portalem, poprzez który inna rzeczywistość przenika do jej własnej. Ze strachu przed kiełkującymi wizjami bohaterka pragnie zapobiec powstawaniu kolejnych szczelin, malując wszystkie ściany swego mieszkania na biało. Mimo dziesiątek wizji, jakich doświadcza, jej historia może być odczytywana jako ostrzegawcza opowieść o ograniczeniach wyobraźni kontrolowanej przez zewnętrzne siły.
To, co wyobrażone – jako to, co aktywnie wkracza w naszą rzeczywistość i ją modyfikuje – jest również przedmiotem dociekań litewskiego filozofa Kristupasa Saboliusa. Wskazuje on na dwojaką naturę wyobraźni: z jednej strony powiększa ona obszar ludzkiej wolności, pozwalając nam dostrzec nowe możliwości i sposoby ich realizacji, z drugiej jednak może stać się przedmiotem kontroli. Ten ostatni aspekt zazwyczaj doskonale widoczny jest w działalności tzw. „fabryk snów” – przemysłów reklamy, rozrywki, a nawet kultury jako takiej, które „synchronizują tożsamości nie poprzez to, jacy jesteśmy, ale poprzez to, o czym marzymy”. W swych tekstach Sabolius analizuje takie formy wyobraźni, które ujawniają jej krytyczny potencjał względem tych mechanizmów.
Te dwie formy narracji na temat wyobraźni – literacka (Miéville) i filozoficzna (Sabolius) – spotykają się w przestrzeni wystawy „Milion Linii” prezentowanej w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie. Zorganizowana we współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie prezentacja jest częścią XII Triennale Bałtyckiego odbywającego się na przestrzeni kilku lat w czterech krajach (Litwa, Łotwa, Estonia, Polska). Jego myślą przewodnią jest wypowiedź artysty Davida Bernsteina: „to, co jest dziełem sztuki dziś, może być czymś zupełnie innym jutro”. W krakowskiej wystawie wyprawa w kierunku czegoś „zupełnie innego”, fantastycznego pola jeszcze nierozpoznanych i nienazwanych możliwości, jest eksplorowana za pomocą pojedynczego narzędzia – wyobraźni.
Wątki te rozwija w swoich pracach ponad 30 zaproszonych artystów, w szczególności tych pochodzących z Litwy, Polski, Holandii i Stanów Zjednoczonych: Wojciech Bąkowski, Nick Bastis i Darius Mikšys, David Bernstein i Styrmir Örn Guðmundsson, Māris Bišofs, Brud, Magda Buczek, Marek Chlanda, Beth Collar, Valentina Desideri i Céline Condorelli, Dina Danish, Kipras Dubauskas, Michał Gayer, gerlach en koop, Antanas Gerlikas, Łukasz Jastrubczak, Laura Kaminskaitė, Erki Kasemets, Yazan Khalili, Mikko Kuorinki, Žilvinas Landzbergas, Marcos Lutyens, Robertas Narkus, Rosalind Nashashibi, Bianka Rolando, Viktorija Rybakova, Algirdas Šeškus, Jay Tan, Nomeda i Gediminas Urbonas.
Wydarzenia towarzyszące odbędą się z udziałem Post Brothers i Kristupasa Saboliusa.
Wystawie towarzyszy publikacja autorstwa Kristupasa Saboliusa, która jest pierwszym tłumaczeniem jego prac na język polski i angielski.
Wystawa „Milion linii” jest organizowana przez Galerię Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki we współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej (CAC) w Wilnie w ramach XII Triennale Bałtyckiego oraz w ramach projektu „Litwa w Krakowie: Sezon Kultury 2015” przy wsparciu Litewskiego Ministerstwa Kultury, Frame Visual Art Finland oraz fundacji Mondriaana.
Wydarzenia towarzyszące wystawie „Milion linii”:
25.11.2015 (środa), godz. 19 / Performans Magdy Buczek
Na performans „Zestaw losowy / Random Selection” (2014/2015) składa się poetycka narracja skomponowana z SMS-ów, czatów internetowych, cytatów literackich i zasłyszanego small talku. Część tekstów pochodzi z „Bluets” Maggie Nelson, „Lunch Poems” Franka o’Hary, „Candidates for My Love” Judy Grahn, oraz „Listów do młodego poety” Rainera Marii Rilkego, większość jednak z prywatnej korespondencji artystki. Całość to urywana historia o rzeczywistości zapośredniczonej przez różnego typu urządzenia osobiste, zawieszonej pomiędzy światem offline i online, ogólnie, o stanie zawieszenia wynikającym z podróży, straty, wewnętrznego konfliktu, oraz – mimo to – możliwej emancypacji. Wybór angielskiego jako języka narracji zmienia tekst w multisensoryczny kod źle zrozumianych znaczeń, akcentów i rytmów, które odblokowują rzeczywistość i nakładają wyjątkowy wzorzec na jej losowe zestawienia.
Wykonanie: Hiroaki Murakami
Muzyka: Stowarzyszenie Kobieca Transsmisja
Gitara basowa: Małgorzata Tekiel
Saksofon: Paulina Owczarek
Instrumenty perkusyjne: Janek Kubek
Animacja tekstu: Michał Borkowski
Tekst i reżyseria: Magda Buczek
Magda Buczek (1979) – artystka wizualna. W swoich pracach łączy takie media, jak fotografia, rysunek czy wideo z tekstem i performansem oraz materiałem zawłaszczonym. Tworzy intermedialne kolaże inspirowane mitologiami kultury popularnej, rytuałami inicjacyjnymi, narracjami na styku języka komunikacji wirtualnej i rzeczywistej. Jej prace to projekty o otwartej strukturze czasowej, z udziałem członków rodziny, przyjaciół i ochotników, historie budowane wokół osobowości poszczególnych bohaterów. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz Royal Academy of Fine Arts w Antwerpii. Wybrane nagrody: Fotopublikacja Roku 2014 (selfpublishing), MACK First Book Award, London (finał konkursu), Nagroda główna „Młody Talent”, Nagroda Publiczności Fotofestival Łódź, 2009. Wybrane wystawy: „TEXT: IMAGE / IMAGE: TEXT” (Symbiosis, Fotogalerie Wiedeń, 2015), „Babcia w zamrażarce” (Gallery Fridge, Akureyri, 2015), „Justina&co.uk”, wystawa książki artystycznej (Muzeum Benaki w Atenach, Fotofestival Ateny, 2015), „Inside out” (WANTED Design Festival, Nowy Jork, 2015), „I’M HERE FOR YOU” (Amatorska, Londyn, 2015), „Print Control”, wystawa najlepszych druków roku (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2014), „Sąsiadów się nie wybiera” (SOMA, Meksyk, 2014), „Photo Book of the Year” (Łódź Art Center, Fotofestival Łódź, 2014), „Mocne uczucia” (CAC Troy, Nowy Jork, 2014), Syrenka z Dakoty Południowej (AIAR, Meksysk, 2014), „Sto ulubionych” (Kunstlerhaus Bethanien, Berlin, 2013), „Justina&co.uk” (wystawa indywidualna w Art Agenda Nova, Kraków, 2013), „Icons” (Raum 58, Monachium, 2013), „Cieszyn, kocham Cię z daleka” (Galeria Szara, Cieszyn, 2013), „Ciało w bibliotece” (BWA Design, Wrocław, 2011).
25–27.11.2015 (środa–piątek), godz. 17 / Performans Erkiego Kasemetsa, Structor-5
Wciąż rozwijający się projekt Erkiego Kasemetsa, Structor-5 (1995/2010–), składa się z rosnącego zbioru unikalnych wzorów, z których każdy został ułożony przez inną osobę z geometrycznych kształtów dostarczonych przez artystę. Osoba układająca kształty –„structor” – ma ok. 5 minut na wykonanie zadania. Jak dotąd Erki Kasemets skatalogował kilkaset powstałych w ten sposób obrazów, w dziwny sposób przypominających tak różne fenomeny jak wystrój średniowiecznych wnętrz, malarstwo modernistyczne, tradycyjne tkaniny z północnej części Europy czy kod, który można odczytać tylko za pomocą komputera; nieposiadający określonego celu, ale mogący być w użyciu przez system lub narzędzie badawcze opracowane w przyszłości. Dzięki indywidualnemu zaangażowaniu każdego z uczestników projekt staje się narzędziem badania kolektywnej wyobraźni.
Erki Kasemets (1969) – artysta pracujący z różnymi mediami (performans, instalacja, malarstwo, scenografia). Ukończył studia w Estonian Academy of Arts (1993). Od 1998 roku naucza w Academia Non Grata w Pärnu. Wybrane wystawy solowe: „Spooky days” (Tallinn Art Hall, 2013), „Collected connections” (Theatre Gallery, Pärnu 2007), „International” (Tallinn Art Hall Gallery, 2002), „Episodic Memory” (Tartu Art House, 2000). Wybrane wystawy zbiorowe: „Hypnotic Collector” (NauART, Barcelona 2014), „Estonian Dream” (Sylt, Stavanger, 2013), „Power of Local” (Courthouse Gallery, Ennistymon, 2010), „Mobile Museum” (project space Canteen, Andrejsala, Ryga, 2007), „Alle gegen Alles” (Berlin Academy of Arts, 2004), „Prague Quadrennial” (Průmyslový palác, Praga, 1995). Mieszka i pracuje w Tallinie.
25–26.11.2015 (środa–czwartek), godz. 17 / Performans Robertasa Narkusa, DVD
Robertas Narkus, DVD, 2013–2014. Wibruje, przepływa i mieni się: wibrujący powolny ruch urzeka oko i porywa umysł. Praca, znana również jako „kawałek z latającym brzuchem”, pojawia się niespodziewanie w ciemnej przestrzeni na wystawie.
Dofinansowano ze środków fundacji Mondriaana.
Robertas Narkus (1983) – artysta opisujący swoją praktykę artystyczną jako „zarządzanie okolicznościami w ekonomii zbiegów okoliczności”. Ukończył sztuki piękne w Instytucie Sandberga w Amsterdamie (2015). W 2013 roku założył Wileński Instytut Patafizyczny, w ramach którego od co roku organizuje nietypowy plener artystyczny „ee »Kūlgrinda«” (eksperymentalny obóz inżynieryjny „Kūlgrinda”). Wybrane wystawy i wydarzenia: „rotten DICE” (program performansów towarzyszący Pawilonowi Litewskiemu na 56. Biennale Weneckim, 2015), „Half Hotel” (Marrakech Biennale, 2014), „Where Are My Flip-Flops” (2012, prezentacja projektu: Stroom Den Hague 2014), „Father, Can’t You See I’m Burning” (de Appel arts centre, Amsterdam, 2014).
26.11.2015 (czwartek), godz. 17 / Oprowadzanie kuratorskie w języku angielskim
28.11.2015 (sobota), godz. 18 / Valentina Desideri, Terapia polityczna
W ramach projektu „po kapitalizmie” i zadania „Środowiska sztuki. Kształcenie kadr kultury”. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków fundacji Mondriaana
Valentina Desideri, Terapia polityczna / Political Therapy (2012–). Terapia polityczna to praktyka artystyczna stwarzająca warunki dla intymnych rozmów na tematy polityczne. Zapożycza ona sposób działania z kontekstu terapeutycznego, umieszczając moment „uzdrowienia” w przestrzeni konwersacji. Uzdrowienie jest prostą praktyczną czynnością, nieopierającą się na żadnym przekonaniu czy wiedzy, i może być dokonane przez dowolną osobę. Każda sesja jest indywidualna i trwa około godzinę. Dana osoba przychodzi na sesję z problemem politycznym, który jest omawiany. Ów problem polityczny to dowolny problem, myśl czy pytanie, które ma wymiar polityczny i jest bezpośrednio doświadczany. Może być to coś, co przeszkadza tej osobie lub ją absorbuje, bez względu na to, czy jest przeżywane na poziomie praktycznym, osobistym, ideologicznym, koncepcyjnym czy egzystencjalnym. To, co polityczne, jest tu definiowane jako sposób organizacji wspólnego życia.
Valentina Desideri – artystka. Ukończyła studia z zakresu tańca współczesnego w Trinity Laban Centre w Londynie (2006), a także sztuki piękne w Instytucie Sandberga w Amsterdamie (2013). Współprowadzi Performing Arts Forum we Francji. Wybrane projekty: „ A Studio in Hand-Reading: Charlotte Wolff” (Kunstverein Amsterdam, 2015), „ Poethical Readings” (The Showroom, Londyn, Tramway Glasgow, Jan Van Eyck Accademy, Maastricht 2015), „ELSEWHERE&OTHERWISE” (Performing Arts Forum, 2015), „TEACH BACK” (ImPulsTanz Fesivale, Wiedeń, co roku, poczynając od 2010), „ Political Therapy” (Kunstverein, Amsterdam; Artissima, Turyn; MNAC, Bukareszt, Kunstnerforbundet, Oslo; de Appel, Amsterdam, In‐presentales Madryd; Rupert, Wilno; CNDC, Angers; Sigmund Freud University, Wiedeń; The Osthang Project, Darmstadt; Como Club, São Paulo; Mediamatic, Amsterdam; Kadist, San Francisco, Santarcangelo dei Teatri 13, Italy; Galeria Vertice Lima). Mieszka i pracuje w Amsterdamie.
16 grudnia zapraszamy na spotkanie z artystką Rosalind Nashashibi, a w styczniu na wykład i wspólną analizę tekstu książki z jej autorem, Kristupasem Saboliusem. Finisaż wystawy odbędzie się w dniach 29–31 stycznia 2016 i obejmie takie wydarzenia, jak: wykład Ann Demeester, pokaz nowego filmu Kiprasa Dubauskasa, premierę performansu „Pielgrzymi” Jay Tan, a także wykład performatywny Post Brothers oraz performans Laury Kaminskaitė.
Organizator: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Współorganizatorzy: Contemporary Art Centre, Litwa w Krakowie
Partnerzy: Center for Contemporary Arts Estonia, “kim?” Contemporary Art Centre Riga, Lithuanian Culture Institute
Przy wsparciu finansowym: Frame Visual Art Finland, Mondriaan Fundation, Litewskie Ministerstwo Kultury
Patroni medialni Galerii: Fragile. Pismo kulturalne, Le Monde Diplomatique, Local Life, Off Radio Kraków, O.pl, Radio Kraków
Patroni medialni wystawy: Szum, The Balitc Notebooks of Anthony Blunt, Usta, Weranda Weekend
Informacje główne
Wernisaż: 25.11.2015 (środa), godz. 18
Informacje dodatkowe
W ramach otwarcia performanse Magdy Buczek, Laury Kaminskaitė, Erkiego Kasemetsa i Robertasa Narkusa
Konferencja prasowa: 25.11.2015 (środa), godz. 15
Oprowadzanie kuratorskie: 26.11.2015 (czwartek), godz. 17
Czas trwania wystawy: 26.11.2015–31.01.2016
Kuratorki: Virginija Januškeviciūtė, Aneta Rostkowska
Koordynacja: Jolanta Zawiślak
Architektura wystawy: Mateusz Okoński
Identyfikacja wizualna: Vytautas Volbekas
Miejsce: I piętro, Galeria Dolna
