W obrębie sztuk wizualnych immersję (zanurzenie) wiąże się najczęściej z intensywnym rozwojem nowych sposobów doświadczania obrazów wygenerowanych z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, zwłaszcza form takich jak poszerzona (augmented reality, AR) i wirtualna (virtual reality, VR) rzeczywistość. Obecnie zjawisko to nie dotyczy wyłącznie obrazów programowanych przy użyciu narzędzi cyfrowych, lecz stało się istotną cechą współczesnej kultury i sposobem doświadczania przez człowieka różnych aspektów rzeczywistości.
Dominacja obrazów, obecnych pod różną postacią w przestrzeni otaczającej człowieka, zaowocowała w latach 90. XX. wieku pojawieniem się koncepcji zwrotu obrazowego (pictorial turn) i ikonicznego (iconic turn). Były one opisywane jako opozycyjne w stosunku do Galaktyki Gutenberga bazującej przede wszystkim na słowie pisanym i jednocześnie podejmowały dyskusję z ogłoszonym w 1967 roku przez Richarda Rorty’ego zwrotem lingwistycznym (linguistic turn).
Inspiracją dla koncepcji Wystawy Głównej Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie w 2018 roku pod hasłem Zanurzeni w obrazach były następujące stwierdzenia:
- „[…] to, co zostało przypisane Logosowi, musi być także przypisane obrazowi, choć na swój własny sposób”, [Gottfried Boehm, 1994].
- „[…] konieczne jest rozszerzenie Logosu poza granice słowa poprzez wykorzystanie nowego potencjału ikonicznego”, [Gottfried Boehm, 2007].
- „[…] w epoce post-lingwistycznej i post-semiotycznej nastąpiła całkowita dominacja obrazów”, [W.J.T. Mitchell, 1994].
Obecnie mamy do czynienia z rzeczywistością, w której obraz jest odrębnym językiem, przy pomocy którego nie tylko można opisać świat, ale poprzez który dokonuje się nasz proces percepcji świata i który ma istotny wpływ na sposób, w jaki myślimy. Obraz jest dziś podstawową formą poznawania świata i wyrażania swoich przekonań. Stał się najważniejszym elementem zarówno jednoczenia się wokół jakiejś tragedii, jak i wyrażenia sprzeciwu wobec rzeczywistości. Obraz służy do przekazywania informacji (zawrotny rozwój różnych form infografiki), wyrażania emocji (emotikony) i komentowania rzeczywistości (memy). Żyjemy zanurzeni w milionach obrazów, które płyną do nas z ekranów telewizorów, monitorów komputerów, wyświetlaczy smartfonów, telebimów, a także okien wystawowych, plakatów, bannerów, ulotek, wlepek i graffiti, którymi wypełniona jest dzisiaj przestrzeń publiczna. Dryfując w wizualnym strumieniu, zatracamy umiejętność odróżniania rzeczywistości od jej reprezentacji. Nie jesteśmy w stanie zweryfikować prawdziwości danych, które docierają do nas za pośrednictwem instrumentów komunikacji wizualnej. Obraz mający swój odpowiednik w rzeczywistości staje się tożsamy z wizerunkiem w stu procentach wygenerowanym. Czy jednak oznacza to, że znamy lepiej świat, w którym żyjemy, czy jedynie wzrasta nasze przekonanie o przewadze naszej znajomości świata w stosunku do poprzednich pokoleń? Czy poznanie zapośredniczone przez obrazy pozwala na zbudowanie spójnego obrazu rzeczywistości? Być może jest to wyzwanie przekraczające możliwości jakiejkolwiek percepcji. Niemniej to właśnie zanurzenie w obrazach staje się jednym z najważniejszych doświadczeń człowieka, a obrazy, z którymi się styka nieustannie go przekształcają.
Wystawa Główna Międzynarodowego Triennale Grafiki 2018 to próba stworzenia zwierciadła obrazowej rzeczywistości, a prace, które zostały na niej zaprezentowane ujmują relacje człowiek – obraz na wielu różnych poziomach.
Wystawa prezentuje 242 prace 117 artystów z 29 krajów.
Informacje główne
Wernisaż: 6.07.2018 (piątek), godz. 18
Informacje dodatkowe
Czas trwania: 7.07.2018–26.08.2018
Koordynacja: Renata Zawartka
Miejsce: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Organizator: Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie
